Bebek ve çocuk kıyafetlerinde kullanılan aksesuarlar, fonksiyonel veya süsleme amaçlı kullanılmaktadır. Ancak bu aksesuarların kullanımı bebeklerin ve çocukların güvenliği için çeşitli tehlikeler oluşturmaktadır. Ülkemiz dahil birçok ülke, çocukların güvenliği konusunda çeşitli standartlar yayınlamıştır. Bu standartlar, çocuk giyim üreticilerini daha güvenli ürünler üretmeye teşvik etmektedir. Bebek ve çocuk giyimde dikkat edilmesi gerekenler ve risk oluşturan faktörlere bir göz atalım.
Çocuk Giyimde Risk Oluşturan Faktörler
Yanıcılık
Yanıcılık, çocuk pijamalarında birincil güvenlik sorunudur. Alevden çıkarıldıktan sonra yanmaya devam etmeyen – kimyasal işlem gerektirmeyen – doğal olarak alev geciktirici bir malzemeden imal edildiğinde giysilerin aleve dayanıklı olduğu düşünülmektedir. Vücuda oturan pijamalar daha güvenli kabul edilir, çünkü kumaşın vücuda yakınlığı, onu besleyen oksijeni sınırlar. Geniş gecelikler daha kolay alev alabilir. Güvenli çocuk pijamaların üzerinde “güç tutuşur” olduğunu gösteren etiket bulunmalıdır (Mohrman, 2010).
Kumaş
Tasarlanacak bir giyside kullanılacak tekstil yüzeyinin; dokusu, tuşesi, deseni, lif özellikleri, renk haslığı ve benzeri özellikleri tasarımı doğrudan etkileyen unsurlardandır. (Bahadır Ünal, Aktuğlu Öndoğan, 2009) Boşluklu kumaşlar ve seyrek örgüden üretilmiş giysiler de bebeklerin el ya da ayak parmakları sıkıştırmasına neden olabileceğinden tehlike yaratabilir.
Aksesuarlar
Çocuk giysilerinde fonksiyonel veya süsleme amaçlı çeşitli aksesuarlar kullanılır. Bunlar; aplike ve nakışlar, boncuklar, fiyonklar, düğmeler, pırıltılı süslemeler (pul, payet vb.), bağcık, kordon ve lastikler, metal tokalar ve rivetler, ponponlar, fermuarlar, çıtçıtlar, kurdela ve şeritler, danteller, cırt bant, stopper, kapüşon, etiket gibi aksesuarlardır. Bu aksesuarların güvenli ve sağlıklı olması, estetik ve konforundan daha önemli bir husustur. Çocuk giysileri üretiminde kullanılan aksesuarların yaş aralıklarına uygun olarak ve belirlenmiş standartlara göre üretimi yapılmalıdır. Aksesuar üretimlerinde çocuğa zarar verebilecek hiçbir malzeme kullanılmamalıdır. Her yıl çeşitli ihmal ve tedbirsizlik nedeniyle ülkemizde çok sayıda bebek ve çocuk hayatını kaybetmektedir. Bu nedenle giyimden kaynaklanan ölümlerin olmaması için çeşitli üretim aşamaları ve kullanılan aksesuarlarda bazı tedbirlerin ihmal edilmemesi gerekmektedir (Tezel, 2012).
Düğme
Çocuk giysilerinde kullanılan düğmelerde dikkat edilmesi gereken husus, düğmelerin kopma mukavemetinin iyi olmasıdır. Düğme çocuk tarafından koparılamayacak sağlamlıkta dikilmiş olmalıdır. Özellikle bebek giyiminde düğme yerine çıtçıt kullanımı daha doğrudur. Çıtçıt ile, düğmede karşılaşılacak olan, düğmenin kopması ve çocuk tarafından yutulması gibi tehlikeler tamamen yok edilebilmektedir. Düğmelerin, kopma mukavemetini arttırmak amacıyla, çapraz dikilmesi gerekmektedir. Motifler, kurdelalar, fiyonklar ve ponponlar Bu aksesuarlarda en önemli husus, mukavemetlerinin yüksek olmasıdır. Bu nedenle bu aksesuarlar sadece yapışkanla değil, dikişle sağlamlaştırılmalıdır. Motifler ve etiketler, ağıza kolayca götürülecek yerlere konmamalıdır. Kurdelaların, fiyonkların ve diğer süslerin uzunluğu 14 cm’i geçmemeli ve tutturulan fiyonkların kuyruk uzunluğu 5 cm’den fazla olmamalıdır. Ayrıca 116 cm’ye kadar olan bedenlerde (6 yaş) ponpon kullanımından kaçınılmalıdır (National Retail Association, 2015).
Fermuar
Kullanılan fermuarın elciğinin çabuk kopması ve çocuk tarafından yutulabilme tehlikesi çocuk sağlığını tehlikeye atan önemli bir problemdir. Fermuarların deriyle temas ettiği yerlerde, sıkışmalarını önlemek amacıyla, bir fermuarlı koruyucu kapak eklenmesi faydalı olacaktır (Inditex).
Kordon ve büzme ipleri
AB üyesi ülkeler, karşılıklı bilgi alış verişiyle tehlikeli ürünleri belirleyerek pazardan geri çekilmesi, üretiminin durdurulması ve tüketicinin kullanmaması için etkili çalışmalar başlatmışlardır. Tehlikeli bulunan ürünlerin üreticileri ve ticaretini yapan kişiler uyarılmakta ve tehlikeye yol açabilecek modelin ayrıntısı veya aksesuarının kullanımı durdurulmaktadır.
Bebek ve Çocuk Giyimde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Bebek ve Çocuk Giyimde Dikkat Edilmesi Gerekenler
Avrupa Birliği ülkelerinde olduğu gibi, ABD’de de 1 yaşından sonra kullanılan çocuk giysilerinde kordon ve büzme iplerinin kullanılması yasaklanmıştır. Bu yasağın amacı, çocukları giysilerin boynunda, belinde ya da kapüşonundaki kordon ve büzme iplerinin oyun parklarındaki oyuncaklara, okul otobüslerinin kapısına, hızla giden bisiklet ve araçlara takılmasıyla yaşanacak kazalardan korumaktır. TS EN 14682 “Çocuk giysilerinde güvenlik–Çocuk giysilerinde kullanılan kordon ve büzme ipleri” isimli standart, Avrupa’da yürürlükte olan standarttan adapte edilerek Türk Standardı olarak onaylanmış ve yürürlüktedir. Bu standarda göre çocuk giysisi denildiğinde; çiziminden, üretimine veya satış noktasına kadar, erkek çocuklarda 182 cm, kız çocuklarda 176 cm boya ve 14 yaşına kadar olan çocuklar tarafından giyilmek üzere üretilmiş giysileri de içeren tüm giysiler akla gelmektedir. Bu standarda göre, 7 yaş altı çocuklarda kapşon ve boyun bölgesinde kordon olmamalı, 7–14 yaş çocuklarda boyun bölgesinde kordon boyu 75 mm yi aşmamalı ve 7–14 yaş çocuklarda bel bölgesi kordonu 140 mm’ yi geçmeyecek şekilde olmalıdır. Potansiyel tehlikeleri (boğulma, yutma vb.) ortadan kaldırmak için kordonlar da uçlama olmamalıdır. Belde ve etek kısmında kullanılan kordonun boyunu 7,5 cm ile sınırlamak, özellikle okul otobüslerine, kapılara veya diğer hareketli nesnelere takılmayı önlemek suretiyle riski azaltmaktadır. Boyundan veya omuzdan bağlanan ürünlerde bağcıklar da boğulmaya neden olmaması açısından çok uzun olmamalıdır. Giysilerde bulunan kordonlar, bağcıklar ve esnek kısımlar yerine kapamalar olmalıdır.
Cırtbant
Herhangi bir ürüne, keskin kenarlı cırtbant takılamaz. Çizilmeyi önlemek için bütün cırtbant şeritlerinin kenarları kesilmeli veya elle bastırılmalıdır.
Kapşon
Giysilerdeki düğmeler, kopça, çıtçıt, ponpon, aplike gibi küçük parçaların yerinden çıkması ve yutulması ciddi bir tehlike oluşturmaktadır. Üst giysilerin şapkaları, bedene çıtçıt veya yapışan bantla tutturulmalı ve herhangi bir takılma sırasında şapka bedenden rahatlıkla ayrılmalıdır. Dikiş, fermuar ya da düğme ile bedene takılan kapşonlar, çok büyük kazalara davetiye çıkarmaktadır.
Boncuk ve Mücevher Şeritler
Cam, seramik, ahşap ve kabuk gibi doğal malzemelerden yapılan boncuklar ve mücevherler önerilmez. Çünkü küçük çocuklar tarafından ısırıldığı zaman kolayca çatlayabilir ve kırılabilirler. Elle dikilmiş boncuklar da ayrılmayacak şekilde dikilmiş olmalıdır (National Retail Association, 2015).
Stopper
Çocuk giyiminde stopper çocuklar tarafından ağıza alınıp yutulma tehlikesi yarattığından pek kullanılmaz. Bunun yerine kordon/lastik uçlarının düğümlenmesi tercih edilir.
Lastik
Kol ağızlarında kullanılan lastikler, bebeğin/çocuğun kan dolaşımını sıkmasını önlemek amacıyla ne çok gevşek ne de çok sıkı yapılmalıdır.
Etiket
Çocuğun bedenine temas edeceği için, etiketler çok önemlidir. Giyside kullanılan tüm etiketler çocuk tenine zarar vermeyecek, teni tahriş etmeyecek şekilde hazırlanmalıdır. Etikette kullanılan boya vs. gibi kimyasallar yıkamaya elverişli ve ekolojik olmalıdır.
Nakış
Çocuk giysilerinde tenle temas halinde bir sorun meydana getirmeyecek nakışlar tercih edilmelidir.
Yansıtıcı şeritler
Yansıtıcı bantlar, dekoratif bir etki için bir giysiye eklenebilen yararlı güvenlik özellikleridir. Çocukların dış giyim, yağmurluk gibi giysilerine eklenmelidir. Güvenlik açısından, yansıtıcı bandlar, manşetlere, yakalara, kollara ve dış giyim kemerlerine dikilebilir (Lindemann, 2017). Bu çalışmada piyasada bulunan farklı üreticilere ait çocuk ürünleri gözden geçirilmiş ve aksesuarlar açısından güvenli olmayan ürünler değerlendirilmiştir.
Dergipark
‘Bebek ve Çocuk Giyimde Dikkat Edilmesi Gerekenler’ konusu hakkında düşüncelerinizi yorumlar bölümünden iletebilirsiniz.
