1=Dünyada Tekstil Sektörünün Genel Görünümü
Bu makalemizde Tekstil sektörünün profilini inceleyeceğiz. Bu incelemeyi, Dünya ve Türkiye tekstil sektörü olarak 2 faklı kategoride ele alacağız. Dünya mal ticareti 2018 yılında miktar bazında %2,9 oranında büyüme kaydettikten sonra 2019 yılında ticaret savaşları ve yavaşlayan ekonomik büyümenin etkisiyle %0,1 oranında düşmüştür. Dünya ticaret hacmi, değer bazında, halihazırda 2019’da bir önceki yıla göre %2,9 azalarak 38,1 trilyon ABD dolarına gerilemiş ve bu dönemde küresel ihracatın 18,9 trilyon ABD doları, ithalatın ise 19,2 trilyon ABD doları seviyesinde olduğu hesaplanmıştır [World Bank, 2019].
Dünya Ticaret Örgütü (DTÖ) genellikle Nisan ve Ekim aylarında olmak üzere yılda 2 defa küresel ticarete dair tahminler yayınlamaktadır. 2019 gerçekleşmelerini yayınlamış olduğu Nisan 2020 raporunda, Covid-19 salgınının ekonomik tahribatına ilişkin yoğun belirsizlik nedeniyle metodolojisinde değişiklik yaptığını belirterek 2020 ve 2021 küresel ticaretine dair ‘iyimser’ ve ‘kötümser’ olmak üzere iki öngörüde bulunmuştur. İyimser senaryoda, ticarette keskin bir düşüşün ardından 2020 yılının ikinci yarısı itibarıyla toparlanma olacağı; kötümser senaryoda ise ilk düşüşün daha derin olacağı ve toparlanmanın daha uzun süreceği varsayımı yapılmıştır. Bu şekilde küresel ticaretin, bilinmezliklerin çokluğunun da etkisiyle oldukça geniş bir aralıkta, %13 ile %32 arasında düşeceği tahmininde bulunulmuştur.
DTÖ’nün raporunda mal ticaretine yönelik Covid-19 pandemisinin ticarete etkisinin, 2008-2009 yıllarındaki finansal krizinin etkisinden daha fazla olacağı belirtilmektedir. Bu etkiyi önceki finansal krizden farklı kılan önemli etkenler, hizmet sektörünün seyahat ve taşıma kısıtlamaları nedeniyle direkt ve ciddi şekilde etkileniyor oluşu ve üretim ile tedarikte Çin’e ve Asya’ya bağımlılığın ortaya çıkardığı değer zincirlerindeki bozulma hali olarak ortaya çıkmış durumdadır. DTÖ Haziran 2020’de yayınlamış olduğu güncelleme raporunda tahminlerini değiştirmemiş, 2020 ilk çeyreği gerçekleşmelerini vermiştir. Çeyrek dönemler halinde mal ticaretindeki gerçekleşmeler, pandemi öncesi ticaret eğilimi, iyimser ve kötümser senaryolar Şekil 1’de verilmiştir [WTO, 2021].
Ticaret tahminleri ekonomik büyüme verisi kullanılarak yapıldığından, iyimser senaryoda öngörülen ekonomik büyümenin daha küçük rakamlarda gerçekleşmesi halinde ticaretin toparlanması da öngörülenden uzun sürecek olup bu olasılık Şekil 1’de, 2021 için ticaret büyümesinin %5’e yaklaştığı ve bunun pandemi öncesi durumun çok altında kaldığı noktalı yeşil çizgi ile gösterilmiştir. Rapora göre, dünya mal ticareti hacmi ilk çeyrekte geçen yılın aynı dönemine göre %3 oranında azalmış olup gerçekleşen değerler şekilde mavi çizgi ile gösterilmektedir. Covid-19 ve karantina önlemlerinin Mart 2020 tarihi itibarıyla yoğunlaştığı göz önüne alındığında, yılın ikinci çeyreğinde ticarette bir önceki yıla göre %18,5 düşüş öngörülmektedir. Yıl genelinde, daha önce Nisan ayında tahmin edilen kötümser senaryodaki %32 düşüş artık pek beklenmemekte olup, iyimser senaryodaki %13 düşüş oranının gerçekleşmesi daha muhtemel görünmektedir. Ekim 2020 tarihli DTÖ raporuna göre mal ticaretindeki en sert daralmanın %21 ile Avrupa ve %20 ile Kuzey Amerika’da gerçekleştiği belirtilirken, bu oranın Asya bölgesinde %7’ye düştüğü belirtilmiştir. 30 Kasım 2020 tarihindeki toplam mal ve hizmet ihracatında 2,15 trilyon ABD doları ile Çin lider konumda iken onu 1,57 trilyon ABD doları ile Amerika Birleşik Devletleri, 1,401 trilyon ABD doları ile Almanya takip ederken Türkiye 139 milyar ABD doları ile 32’nci sırada yer almaktadır (Şekil 2)[World Population Review, 2021].
30 Kasım 2020 tarihindeki genel tekstil ihracatında 106 milyar Euro ile Çin lider konumda iken onu 66 milyar Euro ile 28 AB üyesi ülke, 16 milyar Euro ile Hindistan takip ederken Türkiye 11 milyar Euro ile beşinci sırada yer almaktadır (Şekil 3) [Euratex, 2021].
30 Kasım 2020 tarihindeki hazır giyim ve konfeksiyon ihracatında 141 milyar Euro ile yine Çin lider konumda iken onu 128 milyar Euro ile 28 AB üyesi ülke, 16 milyar Euro ile Bangladeş takip ederken Türkiye 14 milyar Euro ile dördüncü sırada yer almaktadır (Şekil 4) [Euratex, 2021].
Dünyadaki çeşitli çatı kuruluşlarının tekstil sektörü ile ilgili yaptıkları araştırma raporları Covid-19 pandemisinden en çok etkilenen sektörlerden birinin tekstil sektörü olduğunu ortaya koymaktadır. Bu raporlarda pandemi sonrası 12 – 18 aylık döneme ışık tutmaya çalışmak için sektör uzmanlarının görüşlerine başvurulmuştur. Business of Fashion ve McKinsey & Company’nin ortaklaşa hazırlayıp Covid-19 sonrası güncelledikleri ‘The State of Fashion’ raporunda sektör ile ilgili tahminler aşağıdaki gibidir [McKinsey&Company, 2020]:
• Hazır giyim sektöründe 2020 yılında %27-30 küçülme
• Hazır giyim sektöründe 2021’de 2019’a göre %2-4 büyüme
• Lüks hazır giyim sektöründe 2020 yılında %35-39 küçülme
• Lüks hazır giyim sektöründe 2021’de 2019’a göre %1-4 büyüme.